Phát triển lời nói mạch lạc cho trẻ mẫu giáo lớn thông qua hình thức dạy trẻ kể chuyện sáng tạo

Khoá luận tốt nghiệp Khoa Giáo dục Tiểu học phn khi dy v phỏt trin trớ tng tng sỏng to cho tr mu giỏo ln. ng thi giỳp tr mnh dn t tin, thớch giao tip, c bit gúp phn chun b tõm th cho tr trc khi n trng ph thụng. 5. Phng phỏp nghiờn cu - Phng phỏp chung: Quy np. - Phng phỏp c th: + Phõn tớch. + Tng hp. + Nghiờn cu lý thuyt. 6. Cu trỳc khoỏ lun Ngoi phn M u v phn Kt lun, ni dung ca khoỏ lun gm ba chng: - Chng 1: C s lý lun - Chng 2: Cỏc phng ỏn v bin phỏp dy tr k chuyn sỏng to nhm phỏt trin li núi mch lc cho tr mu giỏo ln - Chng 3: Th nghim mt s giỏo ỏn Nguyễn Thị Thuỳ Dung. K32 Mầm non 11 Khoá luận tốt nghiệp Khoa Giáo dục Tiểu học Chng 1 C S Lí LUN 1.1. Mt s c im ca tr mu giỏo ln 1.1.1. c im sinh lớ tr mu giỏo ln, s phỏt trin din ra chm hn so vi gii on trc. - V s lng: Chiu cao trung bỡnh tng t 4 6cm, t 105,5 125,5cm; cõn nng tng khong 1- 2,5kg, t khong 15,7kg, cú s thay i rừ rt v cht lng. - V h thn kinh, tr 5 6 tui cng v tớnh linh hot ca cỏc quỏ trỡnh thn kinh tng lờn rừ rt. Tr cú th tp trung chỳ ý vo mt i tng nht nh trong thi gian 25 30 phỳt. ng thi, la tui ny, vai trũ ca h thng tớn hiu th hai ngy cng tng. T duy bng t ngy cng tng, ngụn ng bờn trong xut hin. Chc nng khỏi quỏt hoỏ ca t ó cú bc nhy vt gn nh ngi ln ch s khỏi quỏt hoỏ c th hin theo hot ng vi vt, vỡ th t duy bng hnh ng vn gi vai trũ quan trng trong thn kinh cp cao ca tr. la tui ny tr cú th hc c v hc vit. Ngoi ra, do s phỏt trin ca h thn kinh nờn s ln ng trong ngy v thi gian ng ca tr cng gim xung cũn 11 gi trờn ngy. - V h vn ng, tr 5 6 tui cú s phi hp vn ng ca nhiu nhúm c nh ngi ln. Cũn vic tip thu nhng thúi quen v vn ng cũn ph thuc vo c im ca tng c th tr, nht l s luyn tp phự hp. - V h tun hon, thnh phn mỏu ca tr cng tng lờn v bin i v cht: Huyt sc t 80 90%; hng cu 4,5 5 triu n v; bch cu 7 10 Nguyễn Thị Thuỳ Dung. K32 Mầm non 12 Khoá luận tốt nghiệp Khoa Giáo dục Tiểu học nghỡn; tiu cu 200 300 nghỡn. Ngoi ra, tn s co búp ca tim cng tng lờn t 80 110 ln /phỳt. - V h hụ hp, nhp th ca tr gim dn, c quan phỏt õm ca tr cng phỏt trin v hon thin lm cho ngụn ng ca tr cng phỏt trin. 1.1.2. c im tõm lớ 1.1.2.1. c im hot ng vui chi * Ch v ni dung chi c m rng. - V ch chi, s lng ch ó tng lờn, xut hin cỏc ch mi nh: Du lch, in thoi - V ni dung chi, tr em khụng ch tỏi to nhng mi quan h bờn ngoi, chc nng xó hi ca ngi ln m cũn tỏi to tỡnh cm o c gia ngi vi ngi. * Xut hin trũ chi cú lut. õy l bc phỏt trin mi trong hot ng chi. Lut chi l nhng quy nh v phng thc hnh ng, ng x th hin tỡnh cm ca cỏc vai chi. Bc sang la tui ny ng c vui chi ang chuyn dn thnh ng c cú kt qu. Vớ d: Tr chi trũ chi V ỳng nh mỡnh, tr khụng ch thớch trũ chi ny m cũn mong mun ginh phn thng cho i mỡnh. Tuy nhiờn lut chi trong la tui ny ch yu l do tr tho thun vi nhau, mang tớnh linh hot v ph thuc vo nhúm chi. Do thc hin trũ chi cú lut m hnh ng ca tr theo hng nht nh v phỏt trin mnh cỏc quỏ trỡnh tõm lý cú ch nh. * Xut hin ý chi v vai trũ ca th lnh. í l d kin nhng vic lm, nhng hnh ng trờn c s cõn nhc v kớn ỏo. Nguyễn Thị Thuỳ Dung. K32 Mầm non 13 Khoá luận tốt nghiệp Khoa Giáo dục Tiểu học la tui ny tr khụng cũn n thun tỏi to cỏc ch chi, ni dung chi nh la tui trc m bt u thờm bt theo ý mun ca tr. Vai trũ th lnh l cỏc em c cỏc bn yờu mn, vỡ th cú kh nng la chn ch , xõy dng ni dung chi v iu khin trũ chi. 1.1.2.2. c im t ý thc v tớnh ch nh trong hot ng tõm lý * c im t ý thc. Bc sang la tui ny tr bt u hiu c mỡnh l ngi nh th no, ngi ln i x vi mỡnh nh th no v ti sao mỡnh li hnh ng nh th ny m khụng nh th khỏc trong tỡnh hung c th. T ý thc la tui ny mang mt s c im sau: - Tr bt u nhn thc c gii tớnh ca mỡnh, bit mỡnh l trai hay gỏi. Tr bt u thc hin nhng hnh vi phự hp vi gii tớnh ca mỡnh, ng thi tr cng bt u nhn xột ỏnh giỏ theo khớa cnh gii tớnh. - Tr bt u ỏnh giỏ hnh vi, phm cht ca ngi ln, tuy nhiờn tỡnh cm cũn tri phi mnh trong ỏnh giỏ. Vớ d: Nhng ngi m tr yờu mn thỡ tr thng ỏnh giỏ tt v ngc li. - Tr bt u lng nghe ý kin ỏnh giỏ ca ngui khỏc (ngi ln) v bn thõn mỡnh, t ú tip tc tip thu nhng chun mc hnh vi v coi ú l thc o ỏnh giỏ bn thõn mỡnh. - Tr bt u so sỏnh mỡnh vi ngi khỏc, t ú hiu bn thõn mỡnh, to ra iu kin thun li tr noi gng ngi tt, vic tt. T ý thc phỏt trin giỳp tr ỏnh giỏ ỳng mỡnh, iu khin, iu chnh hnh vi ca mỡnh theo cỏc chun mc xó hi v lm cho hnh vi ca tr mang m tớnh nhõn cỏch, tuy nhiờn, do yu t tỡnh cm tri phi mnh nờn t ỏnh giỏ v ỏnh giỏ ngi khỏc cha tht khỏch quan. * Tớnh ch nh trong hot ng tõm lý. Nguyễn Thị Thuỳ Dung. K32 Mầm non 14 Khoá luận tốt nghiệp Khoa Giáo dục Tiểu học Bc sang giai on la tui ny, cỏc quỏ trỡnh tõm lý khụng ch nh ang chuyn dn sang quỏ trỡnh tõm lý cú ch nh. Cú mt s c im sau : - Chỳ ý tp trung v bn vng hn cỏc la tui trc. Vớ d: Thi gian chỳ ý ca tr 5 6 tui l 25 30 phỳt, thi gian xem tranh gp ụi la tui trc. - S ghi nh cú ch nh phỏt trin mnh, tr em bt u nm c phng thc ca s ghi nh. Ban u tr ghi nh mỏy múc bng cỏch tri giỏc nhiu ln i tng, sau ú tr xỏc lp mi liờn h gia cỏc s vt, hin tng do ngi ln gi ý tr thnh ghi nh logic. - Tớnh ch nh phỏt trin mnh cỏc hnh ng ý chớ. Tr bt u xỏc nh c mc ớch, lp k hoch thc hin hnh ng. S phỏt trin hnh ng ý chớ ca tr c xỏc nh ba mt: Xỏc nh c mc tiờu ca hnh ng; xỏc nh c mi quan h ng c v mc ớch; cú s tham gia ca ngụn ng. - la tui ny xut hin trũ chi cú lut, ngha l ng c ca quỏ trỡnh chi ang chuyn dn sang kt qu chi, to iu kin cho cỏc quỏ trỡnh tõm lý cú ch nh phỏt trin mnh. 1.1.3. c im t duy T duy trc quan hnh ng v t duy trc quan hỡnh nh vn tip tc phỏt trin, ngha l tr em gii quyt nhim v vn phi da vo cỏc thao tỏc bng tay v cỏc hỡnh nh trc quan. c im ni tri l xut hin mt trỡnh t duy mi: T duy trc quan s . õy l trỡnh phỏt trin cao nht ca t duy trc quan hỡnh nh, v õy l c s tr em phỏt trin t duy tng tng. Vai trũ ca loi t duy ny l giỳp tr tip thu nhng tri thc bt u mang tớnh khỏi quỏt, tuy nhiờn t duy ca tr vn b s khng ch hon ton cho nờn tr cha tip thu c nhng mi quan h tru tng tỏch khi Nguyễn Thị Thuỳ Dung. K32 Mầm non 15 Khoá luận tốt nghiệp Khoa Giáo dục Tiểu học s , ngha l cha tip thu c khỏi nim khoa hc, ch khi vo hc lp mt thỡ mi tip thu c. T duy ca tr ang cú bc chuyn bin quan trng, t nhn bit nhng s vt - hin tng c th chuyn sang nhn bit nhng hỡnh nh khỏi quỏt ú l chun cm giỏc. 1.1.4. c im ngụn ng * Nm vng ng õm, ng iu ca ting m . Tr phỏt õm tng i chun, ngay c nhng õm khú nh tunh tong, khuya khot Tr mu giỏo ln ó bit s dng ng iu mt cỏch phự hp vi ni dung giao tip hay ni dung cõu chuyn m tr k. Tr thng dựng ng iu ờm ỏi biu th tỡnh cm yờu thng trỡu mn. Ngc li, khi gin gi, tr li s dng ng iu thụ v mnh. * Phỏt trin vn t v cu trỳc ng phỏp. Vn t ca tr mu giỏo ln tớch lu c khỏ phong phỳ, khụng ch v danh t m c v ng t, tớnh t, liờn t Tr tui ny khụng nhng hiu c t ng m tr cũn nm ng phỏp mt cỏch vng vng, din t cỏc mt trong i sng hng ngy. * S phỏt trin cỏc loi ngụn ng. Bc sang giai on ny hỡnh thnh tr ba loi ngụn ng: Ngụn ng ng cnh; ngụn ng tỡnh hung; ngụn ng gii thớch (ngụn ng mch lc). - Ngụn ng ng cnh: Tr bit dựng ngụn ng mụ t nhng iu mt thy tai nghe cho ngi ln hiu m khụng da vo tỡnh hung c th. Yờu cu vi loi ngụn ng ny tr phi din t rừ ng, khỳc chit. - Ngụn ng tỡnh hung: Tr s dng khi i thoi vi ngi ln. Nguyễn Thị Thuỳ Dung. K32 Mầm non 16