Xây dựng hệ thốngbài tập trắc nghiệm khách quan trong dạy học chủ đề vật chất và năng lượng môn khoa học 4

NI DUNG Chng 1: C S Lí LUN V C S THC TIN 1.1 C s lý lun 1.1.1 Mt s vn v trc nghim khỏch quan 1.1.1.1 Mt s khỏi nim v cõu hi trc nghim * Khỏi nim v trc nghim Theo ch Hỏn trc cú ngha l o lng, nghim cú ngha l suy xột, chng thc. hiu rừ khỏi nim ca cõu hi trc nghim, chỳng ta hóy tỡm hiu mt s nh ngha ca cỏc nh lý lun v trc nghim nh sau: A.Petropxi (1970) cho rng: Trc nghim (Test) l bi tp lm trong thi gian ngn m vic thc hin bi tp ú nh cú s ỏnh giỏ v s lng v cht lng cú th coi l du hiu ca s hon thin mt s chc nng tõm lớ [7;10]. Theo Trn Bỏ Honh: Test cú th tm dch l phng phỏp trc nghim, l hỡnh thc c bit thm dũ mt s c im v nng lc, trớ tu ca hc sinh (thụng minh, trớ nh, tng tng, chỳ ý,) [7;10]. Cho ti nay ngi ta vn hiu trc nghim l mt bi tp nh hoc cõu hi cú kốm theo cõu tr li sn yờu cu hc sinh suy ngh ri dựng ký hiu n gin ó quy c tr li. Trờn õy l mt s ý kin ca tỏc gi trong v ngoi nc, qua ú ta thy c nhiu mt, nhiu khớa cnh khỏc nhau thuc v bn cht ca cõu hi trc nghim. a s cỏc nh tõm lý hc, dy hc hin nay u cú xu hng xem trc nghim l mt phng phỏp dy hc dựng nhng bi tp ngn kim tra, ỏnh giỏ kh nng hot ng nhn thc, nng lc trớ tu v k nng ca hc sinh. iu ny c coi l du hiu bn cht ca phng phỏp trc 11 nghim vỡ nú cho thy chc nng c bn ca trc nghim trong quỏ trỡnh dy hc m c th trong kim tra - ỏnh giỏ kt qu ca hc sinh. 1.1.1.2 Phõn loi cõu hi trc nghim Hin nay vic phõn loi cõu hi trc nghim vn cũn gõy nhiu tranh cói nhng theo ý kin ca PGS.TS Phú c Hũa v mt s nh nghiờn cu khỏc thỡ cõu hi trc nghim c phõn lm hai loi l trc nghim khỏch quan v trc nghim t lun. Trc nghim t lun (Essay-type Test) l bi kim tra (truyn thng). Trong ú, nh s phm a ra mt hoc nhiu yờu cu, ụi khi l bi toỏn nhn thc v ũi hi ngi hc phi phõn tớch cỏc yờu cu hoc gii quyt bi toỏn. Trc nghim khỏch quan (Objective Test) l bi kim tra trong ú nh s phm a ra cỏc mnh v cú cỏc cõu tr li khỏc nhau, yờu cu ngi hc phi chn ỏp ỏn phự hp. 1.1.1.3 So sỏnh cõu hi trc nghim khỏch quan v trc nghim t lun * Nhng im tng ng gia cõu hi trc nghim khỏch quan v trc nghim t lun Trc nghim khỏch quan cng nh trc nghim t lun u c dựng vi mc ớch o lng thnh qu hc tp quan trng m mt bi kim tra cú th kho sỏt c. +Hai loi cõu hi u cú th s dng khuyn khớch hc sinh hc tp nhm t cỏc mc tiờu dy hc. + u ũi hi ớt nhiu s vn dng phỏn oỏn ch quan. + Giỏ tr ca hai loi cõu hi trc nghim khỏch quan v trc nghim t lun u tựy thuc vo tớnh khỏch quan v tin cy ca chỳng. 12 * Nhng im khỏc nhau gia cỏc cõu hi trc nghim khỏch quan v t v t lun. TNKQ v TNTL u l hai phng phỏp hu hiu kim tra ỏnh giỏ kt qu hc tp ca hc sinh. Mi phng phỏp u cú u, nhc im nht nh th hin qua bng so sỏnh sau: Bng 1-1: So sỏnh u im phng phỏp trc nghim khỏch quan v trc nghim t lun [9; 10] u th thuc v Vn so sỏnh TNKQ TNTL t tn cụng ra + ỏnh giỏ c kh nng din t, c bit l + kh nng din t t duy hỡnh tng. thi bao quỏt c phn ln ni dung hc tp + t may ri do trỳng t, lch t. + t tn cụng chm thi v khỏch quan trong chm + thi. p dng cụng ngh mi trong chm thi v phõn + tớch kt qu thi Khuyn khớch kh nng phõn tớch v hiu ỳng ý + Khuyn khớch s suy ngh c lp ca cỏ nhõn + Du (+) ch u th thuc v phng phỏp ú phõn bit dng cõu hi trc nghim khỏch quan v dng cõu hi trc nghim t lun, ta tỡm hiu bng so sỏnh sau: 13 Bng 1 2: So sỏnh dng cõu hi TNKQ v TNTL STT 1 Trc nghim khỏch quan Trc nghim t lun Cõu hi buc hc sinh phi Cõu hi buc hc sinh t din chn cõu tr li ỳng trong t cõu tr li bng ngụn ng nhng cõu cú sn. 2 ca chớnh mỡnh. S cõu hi gm nhiu cõu cú S cõu hi tng i ớt v tớnh chuyờn bit, hc sinh ch mang tớnh tng quỏt, hc sinh tr li bng cõu nht nh. phi tr li di dũng. Hc sinh phi dnh nhiu thi Hc sinh phi dnh phn ln 3 gian c v suy ngh. thi gian ngh v vit. Cht lng ca bi trc nghim Cht 4 lng ca bi trc khỏch quan c xỏc nh phn nghim t lun tựy thuc phn ln do k nng ca ngi son ln vo k nng ca ngi tho. chm bi. Ngi son tho t do bc l Ngi chm t do cho im kin thc v cỏc yờu cu cỏ theo xu hng riờng ca mỡnh, 5 nhõn qua vic t cõu hi, hc cũn hc sinh cng t dụ bc l sinh ch cú quyn t do bc l cỏ tớnh ca mỡnh qua cỏc cõu hiu bit qua t l cõu tr li tr li bng li vit di. ỳng. Cõu hi khú son tho nhng Cõu hi d son tho song khú 6 chm bi v cho im chớnh chm v cho khú cho im xỏc. chớnh xỏc. Bi trc nghim khỏch quan Giỏo viờn chm bi thng giỳp giỏo viờn chm thm nh khú thm nh c rừ rng, 7 c mc hon thnh cỏc chớnh xỏc, mc hon thnh mc tiờu hc tp. cỏc mc tiờu hc tp. 14 Bi trc nghim khỏch quan d Hc sinh d hng ti cõu tr 8 hng hc sinh n cõu tr li li bng ngụn ng hoa m, khú bng s phng oỏn. xỏc nh. S phõn b kt qu im ca S phõn b kt qu im hc sinh hu nh hon c ca hc sinh hu nh c 9 quyt nh do s cõu tr li kim soỏt phn ln bi ngi ỳng ca bi trc nghim. chm thi (n nh im ti a hoc ti thiu). Qua bng so sỏnh trờn, ta thy s khỏc nhau rừ rt nht gia hai loi cõu hi l tớnh khỏch quan, cụng bng, chớnh xỏc c bit l tớnh khỏch quan. Do ú cn nm vng bn cht, u nhc im ca tng phng phỏp cú th s dng hu hiu, ỳng lỳc, ỳng ch. 1.1.1.4 u im, hn ch ca trc nghim khỏch quan * u im: c im ca trc nghim khỏch quan l m bo c tớnh khỏch quan, c bit trong vic chm im. Khi cho im trong kim tra truyn thng cựng mt bi lm cú th ỏnh giỏ khỏc nhau, cú khi im s chờnh lch khỏ ln tựy thuc vo ngi chm. Chm bi bng TNKQ s trỏnh c nhng sai lm hn ch ú (tt nhiờn l vn cú phn ch quan trong vic la chn ni dung kim tra v nh ra cõu hi). Trc nghim tn ớt thi gian thc hin c bit l trong khõu chm bi. Trc nghim cho phộp trong thi gian ngn kim tra c nhiu kin thc khỏc nhau, chng khuynh hng cho hc t. Hn na, giỏo viờn cú th ỏnh giỏ thnh qu hc tp ca hc sinh vi phm vi kin thc rng, bao quỏt c mt chng trỡnh hc di. 15 Bi trc nghim c son tt cú th kim tra c kh nng phõn tớch, suy ngh a dng, úc phờ phỏn ca hc sinh. Mt khỏc, TNKQ nu c thc hin tt cú th gõy c hng thỳ, lũng say mờ mụn hc v phỏt huy tớnh tớch cc hc tp ca cỏc em. Dng bi tp ny khụng phi l mi, tuy nhiờn vic vn dng loi bi tp ny vo trong kim tra, ỏnh giỏ trong nhng nm gn õy mi c ỏp dng rng rói. Phng phỏp ny khụng nhng em li hiu qu cao m cũn c cỏc em hc sinh rt yờu thớch. * Hn ch: Tuy nhiờn cng nh bt kỡ mt phng phỏp no, TNKQ cng khụng th trỏnh khi nhng hn ch. cú c nhng bi tp cú cht lng ũi hi quỏ trỡnh son tho phi cụng phu, tn kộm thi gian, yờu cu ngi son cõu hi khụng nhng cú kin thc m cũn phi cú c k nng cao. Khi a ra nhng cõu hi trc nghim, giỏo viờn khú bit c hng thỳ, thỏi nhit tỡnh ca hc sinh trc nhng cõu hi giỏo viờn a ra, khụng rốn c k nng trỡnh by vn bn cho hc sinh. Nu lm dng nhiu loi hỡnh bi tp ny s khin cỏc em ch phỏt trin trớ nh mỏy múc, ớt phỏt trin t duy, khú o c kh nng phỏn oỏn, kh nng gii quyt vn mt cỏch khộo lộo, õy l nhc im ln nht TNKQ. 1.1.1.5 Phõn loi cõu hi trc nghiệm khỏch quan Tựy quan im ca mi tỏc gi cú th phõn loi trc nghim khỏch quan theo nhng cỏch khỏc nhau vi nhng tờn gi khỏc nhau. Nhiu quan im thng nht v a ra 4 loi trc nghim khỏch quan sau: a. Trc nghim ỳng sai (Yes or No): Cõu trc nghim ỳng sai bao gm 2 phn: Phn 1: L mt cõu hi hoc mt phỏt biu, cũn gi l phn . 16