Xây dựng và đánh giá hệ thống câu hỏi trắc nghiệm chương 1 este lipit sách giáo khoa hoá học 12 nâng cao

Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp Kết quả của bài làm bằng phương pháp TNKQ có thể phản ánh được những phần, những vấn đề nào của chương trình học sinh lĩnh hội tốt và những vấn đề nào lĩnh hội chưa tốt. Cách đánh giá đảm bảo được khách quan không phụ thuộc vào chủ quan của người chấm và việc chấm bài của giáo viên được nhanh gọn. 1.1.3.2. Nhƣợc điểm TNKQ chỉ cho kết quả của sự tư duy mà không cho biết nội dung suy nghĩ bên trong, do đó không tránh khỏi chỗ sai đúng ngẫu nhiên, không đúng thực chất của học sinh mất bình tĩnh hiểu sai câu hỏi, chưa nghe kĩ đã vội trả lời, học sinh dễ chép bài hoặc nhắc nhau. TNKQ không cho biết cách lập luận và năng khiếu trình bày của học sinh đối với vấn đề được nêu ra trong bài kiểm tra. 1.2. Phƣơng pháp TNKQ trong kiểm tra đánh giá kết quả học tập 1.2.1. Kỹ thuật soạn một câu TNKQ 1.2.1.1. Giai đoạn chuẩn bị Muốn viết câu hỏi TNKQ một cách hiệu quả chúng ta cần lưu ý đến một số nguyên tắc căn bản sau đây: - Xác định rõ mục tiêu muốn kiểm tra, đánh giá. - Các mục tiêu phải được xác định dưới dạng những điều có thể quan sát được, đo được. - Bài TNKQ phải là một mẫu tiêu biểu cho những điều đã giảng dạy. - Tầm quan trọng của mục tiêu giáo viên nêu lên trong lúc giảng dạy phải được phản ánh khi lấy mẫu câu hỏi. - Cần lập bảng phân bố các câu hỏi một cách chi tiết trước khi soạn bài TNKQ. Tống Thị Ngọc 11 Lớp K34B-hoá Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp - Chọn loại câu hỏi TNKQ theo mục đích bài thi hay bài kiểm tra. - Mức độ khó của bài kiểm tra và của câu hỏi phải phù hợp với từng đối tượng học sinh. Tùy theo mục đích của bài kiểm tra để xem học sinh có được những kiến thức cơ bản hay không hoặc để xem mức độ khác nhau về trình độ của học sinh khác nhau, chúng ta có thể chọn câu hỏi có độ khó phù hợp. 1.2.1.2. Giai đoạn thực hiện Việc tiến hành soạn câu hỏi khách quan chỉ tiến hành sau khi đã quyết định soạn bài kiểm tra hay bài thi có mục đích gì dựa theo những mục tiêu cụ thể nào, độ dài của bài TNKQ bao nhiêu, loại câu hỏi nào, muốn có câu TNKQ hay cần tuân theo một số quy tắc tổng quát sau: - Bản sơ thảo các câu hỏi nên được soạn nhiều ngày trước khi kiểm tra. - Trên bản thảo đầu tiên có nhiều câu hỏi hơn số câu hỏi cần dùng. - Việc quyết định đáp án phải dựa vào cách diễn đạt nội dung câu hỏi cụ thể mà không phải dựa vào dạng câu hỏi. - Nên soạn các câu hỏi TNKQ theo kiểu câu hỏi lửng, ít dùng câu hỏi. - Các câu hỏi nên đặt dưới thể xác định hơn là thể phủ định hay phủ định kép (“ không… không”). - Tránh dùng nguyên văn những câu trích từ sách hay bài giảng. - Nên tránh những câu hỏi “lừa gạt” học sinh. - Tránh để học sinh đoán được đáp án nhờ dữ kiện cho ở một đáp án khác. - Câu hỏi nên có độ khó khoảng 50%. - Nên sắp xếp câu hỏi theo thứ tự của mức độ khó ở mỗi dạng bài. - Nên đặt câu hỏi cùng loại chung một chỗ. - Tránh để các đáp án đúng ở một vị trí cố định. - Nên soạn các “khóa” đáp án để chấm bài TNKQ trước khi thi. Tống Thị Ngọc 12 Lớp K34B-hoá Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp - Câu hỏi phải viết thế nào để chỉ có một đáp án đúng cho mỗi câu hỏi. - Với các đáp án ở dạng đoạn văn hoặc câu văn, nên có độ dài gần giống nhau; đáp án đúng nên tránh dài quá hoặc ngắn quá so với đáp án không đúng. - Với câu hỏi tính toán mà đáp án là số thì nên soạn các đáp án nhiễu theo tư duy sai của học sinh. 1.2.2. Phân loại các câu hỏi TNKQ 1.2.2.1. TNKQ nhiều lựa chọn Khái niệm Câu hỏi TNKQ nhiều lựa chọn là loại câu hỏi thông dụng nhất. Mỗi câu hỏi loại này có một câu phát biểu gọi là câu dẫn và có đáp án để học sinh lựa chọn, trong đó chỉ có một đáp án đúng nhất hay hợp lý nhất, còn lại đều là sai; những đáp án sai gọi là câu “mồi” hay câu “nhiễu”. Ƣu điểm Giáo viên có thể dùng loại câu hỏi này kiểm tra, đánh giá những mục tiêu dạy học khác nhau, chẳng hạn như: xác định mối tương quan nhân quả, nhận biết những điểm sai lầm, ghép các kết quả hay các điều quan sát được với nhau, định nghĩa các khái niệm, tìm nguyên nhân của một số sự kiện. Nhận biết điểm tương đồng hay khác biệt giữa hai hay nhiều sự vật hiện tượng. Xác định nguyên lí hay ý niệm tổng quát từ những sự kiện. Xác định thứ tự hay cách sắp đặt nhiều sự vật hiện tượng. Xét đoán các vấn đề đang được tranh luận dưới nhiều quan điểm. Độ tin cậy cao hơn: Yếu tố đoán mò hay may rủi giảm đi nhiều so với các loại trắc nhiệm khách quan khác khi số phương án lựa chọn tăng lên. Tính giá trị tăng lên: Với bài TNKQ có nhiều đáp án để lựa chọn, người ta có thể đo được các khả năng nhớ, áp dụng các công thức, nguyên lý, định luật,… Tống Thị Ngọc 13 Lớp K34B-hoá Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp Thật sự khách quan khi chấm bài: Điểm số của bài TNKQ không phụ thuộc vào chữ viết, khả năng diễn đạt của học sinh và trình độ người chấm bài… Nhƣợc điểm Loại câu hỏi này khó soạn vì chỉ có đáp án đúng nhất, còn những đáp án còn lại cũng phải có vẻ hợp lý ( có độ nhiễu cao ). Ngoài ra, phải soạn thế nào để đo được các mức trí năng cao hơn mức biết nhớ nhiều. Những học sinh này có óc sáng tạo, tư duy tốt, có thể tìm ra đáp án hay hơn đáp án thì sẽ làm cho học sinh đó cảm thấy không thỏa mãn. Các câu hỏi trắc nghiệm nhiều lựa chọn có thể không đo được khả năng phán đoán tinh vi, khả năng giải quyết vấn đề khéo léo, sáng tạo một cách hiệu nghiệm bằng loại câu hỏi trắc nghiệm tự luận. Ngoài ra, còn có những nhược điểm nhỏ như: tốn kém giấy mực để in đề và cũng cần nhiều thời gian để học sinh đọc câu hỏi. Một số lƣu ý Phần chính hay phần dẫn của câu hỏi phải mang đầy đủ ý nghĩa của câu hỏi và phần trả lời phải ngắn gọn. Nên bỏ bớt các chi tiết không cần thiết. Khi mục đích câu hỏi không phải là để TNKQ khả năng nhận xét sự việc chính trong một đoạn văn thì nên loại bỏ những từ không cần thiết để diễn tả ý nghĩa câu hỏi. Phần chính hay phần dẫn của câu hỏi phải diễn đạt rõ ràng một vấn đề. Các đáp án để chọn phải là những câu khả dĩ thích hợp với vấn đề đã nêu. Các đáp án nhiễu và đáp án đúng phải có vẻ hợp lí và có sức hấp dẫn như nhau. Nếu câu nhiễu sai hiển nhiên thì thí sinh sẽ loại dễ dàng. Khi có câu hỏi đề cập đến một vấn đề gây nhiều tranh luận nên trong câu hỏi phải được xác định về nguốn gốc hay phải định rõ tiêu chuẩn để xét đoán. Tống Thị Ngọc 14 Lớp K34B-hoá Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp Nên có bốn phương án trả lời để chọn cho mỗi câu hỏi, nếu chỉ có 3 phương án hay 2 phương án thì yếu tố may rủi tăng lên. Nhưng nếu có quá nhiều phương án trả lời để chọn thì khó soạn và học sinh mất nhiều thời gian để đọc câu hỏi. Nên tránh hai thể phủ định liên tiếp như 2 chữ “không” trong một câu hỏi. Phải chắc chắn chỉ có mộ phương án trả lời đúng, các phương án còn lại thật sự nhiễu. Độ dài của các đáp án phải gần bằng nhau. Không nên đặt những vấn đề không thể xảy ra trong thực tế trong nội dung các câu hỏi. Các câu hỏi nhằm đo sự hiểu biết suy luận hay khả năng áp dụng các nguyên lí vào trong những trường hợp mới nên được trình bày dưới hình thức mới. Lưu ý đến các điều kiện liên hệ về văn phạm có thể giúp học sinh nhận biết về đáp án. Cẩn thận khi dùng hai đáp án trong hai phương án cho sẵn có hình thức hay mang ý nghĩa trái nhau nếu một trong hai câu là đáp án đúng nhất. Không nên dùng một đáp án cuối là “ không câu nào trên đây là đúng” hoặc “ tất cả các đáp án trên đều là đúng” vì về phương tiện văn phạm thì đáp án này thường không khớp với câu hỏi. Các đáp án đúng nhất phải được đặt ở những vị trí khác nhau, sắp xếp theo thứ tự ngẫu nhiên, số lần xuất hiện trong các vị trí A, B, C, D gần bằng nhau. 1.2.2.2. TNKQ loại đúng - sai. Khái niệm Đây là loại câu được trình bày dưới dạng phát biểu và học sinh trả lời bằng phương pháp lựa chọn một trong hai phương án “ đúng” hoặc “sai”. Tống Thị Ngọc 15 Lớp K34B-hoá Trƣờng Đại học Sƣ Phạm Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp Ƣu điểm Đây là loại câu hỏi đơn giản thường dùng để TNKQ kiến thức về những sự kiện hoặc khái niệm, vì vậy viết loại câu này tương đối dễ, ít phạm lỗi, mang tính khách quan khi chấm. Nhƣợc điểm Học sinh có thể đoán mò và đúng ngẫu nhiên tới 50%, độ tin cậy thấp. Dễ tạo cho học sinh thuộc lòng hơn là hiểu. Học sinh giỏi có thể không thỏa mãn khi buộc phải chọn “đúng” hay “sai” khi câu TNKQ viết chưa kỹ càng. Một số lƣu ý Nên dùng những từ chính xác và thích hợp để câu hỏi đơn giản, rõ ràng. Mỗi câu hỏi loại đúng - sai chỉ nên mang một ý tưởng chính yếu hơn là có nhiều ý tưởng trong mỗi câu. Tránh dùng những từ “luôn luôn”, “tất cả”, “không bao giờ”, vì các câu mang những từ này thường có khả năng “sai”. Ngược lại những từ “thường thường”, “đôi khi” lại thường đi với những đáp án đúng. Nếu có thể được, nên soạn các câu hỏi thế nào cho nội dung có nghĩa hoàn toàn đúng hoặc hoàn toàn sai. Nên dùng những từ nhấn mạnh ý tưởng. Những câu hỏi phải đúng văn phạm để học sinh nào cẩn thận không cho câu ấy sai chỉ vì cách diễn đạt không chính xác. Tránh dùng những câu ở thể phủ định, nhất là phủ định kép. Khi nêu trong vấn đề một vấn đề khác đang được tranh luận phải nêu rõ ràng tác giả hay xuất xứ ý kiến đã nêu. Nên viết những nội dung để học sinh áp dụng những kiến thức đã học. Tống Thị Ngọc 16 Lớp K34B-hoá