Sự vận dụng phương pháp đàm thoại ttrong dạy học môn giáo dục công dân trong trường trung học phổ thông ở việt nam hiện nay

Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp NI DUNG CHNG 1: MT S Lí LUN C BN V PHNG PHP DY HC MễN GDCD 1.1. Quan nim v phng phỏp dy hc GDCD 1.1.1 Quan nim v phng phỏp v phng phỏp dy hc * Quan nim v phng phỏp Phng phỏp l mt thut ng bt ngun t ting Hy Lp Methodos ngha l con ng nghiờn cu, cỏch thc nhn thc nguyờn vn l con ng i ti mt cỏi gỡ ú; cú ngha l cỏch thc t ti mc ớch. Trong thc t, phng phỏp cũn c hiu l h thng nhng quy tc, nguyờn tc, quy phm dựng ch o k thut, l t hp cỏc bc i, l quy trỡnh m trớ tu phi i theo tỡm ra v chng minh chõn lý, phng phỏp cũn c hiu theo ngha l k hoch c t chc hp lý trong qun lý Theo ngha chung nht, phng phỏp l cỏch thc, con ng, phng tin t ti mc ớch nht nh, l hot ng sp xp theo mt trt t nht nh gii quyt nhng nhim v nht nh trong nhn thc v trong thc tin. Phng phỏp bao gm hai mt: Mt khỏch quan v mt ch quan. Cỏc quy lut khỏch quan chi phi i tng m ch th phi ý thc c to thnh mt khỏch quan ca phng phỏp. Phng phỏp l phm trự gn lin vi hot ng cú ý thc ca con ngi, giỳp con ngi nhn thc c hin thc khỏch quan, nhn thc c thc tin, m hin thc khỏch quan v thc tin vn ng theo quy lut khỏch quan ca bn thõn v chu s tỏc ng hp quy lut ca th gii xung quanh. Do ú, phng phỏp l mt trong nhng yu t quyt nh thnh cụng hay tht bi trong hot ng nhn thc v ci to thc tin ca con ngi. Khụng cú phng phỏp con ngi s hnh ng khụng cú kt qu, thm chớ phm sai SVTH: Lê Thị Thái 6 Lớp: K34B GDCD Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp lm tht bi, ỳng nh R.Cỏc nh duy vt Phỏp th k XVIII khng nh: Thiu phng phỏp thỡ ngi ti cng cú th khụng t kt qu, cú phng phỏp thỡ ngi tm thng cng lm c vic phi thng. Phng phỏp tn ti v gn bú vi mi hot ng ca con ngi. i tng ca hot ng u cú ni dung v hỡnh thc vn ng. Ch th c ỏnh giỏ l cú phng phỏp khi ch th ú thao tỏc ỳng vi hỡnh thc vn ng ca i tng y. Phng phỏp quyt nh i n kh nng nhanh hay chm, quyt nh s thnh cụng. Phng phỏp, l cỏch thc con ng gii quyt nhim v t ti mc ớch nht nh. Phng phỏp cú bn c im chớnh, ú l: - Tớnh mc ớch: Con ngi s dng phng phỏp nhm t c mt mc ớch nht nh bng con ng ngn, ti u nht. - Tớnh cu trỳc cú h thng: Phng phỏp l t duy khoa hc iu hnh khỏc vi li t duy t phỏt, phng phỏp mang tớnh cht cu trỳc, h thng. - Phng phỏp gn lin vi ni dung: Phng phỏp bao gi cng gn vi mt ni dung v c s lý lun nht nh, cú th núi ni dung quyt nh phng phỏp, phng phỏp gn lin vi i tng, i tng no phng phỏp ú. - C s ca phng phỏp lý thuyt: Lý thuyt bao gi cng cú trc, phng phỏp hỡnh thnh sau, nhng ngc li, khi ó cú h thng phng phỏp hon chnh, nú s tỏc ng li ni dung, lm cho ni dung phỏt trin lờn nhng bc mi cú cht lng cao hn. * Quan nim v phng phỏp dy hc. Trong giỏo dc núi chung, dy hc núi riờng, rt cn cú phng phỏp. Phi giỳp cho ngi hc bng s n lc c gng ca bn thõn, di s hng dn ca giỏo viờn chim lnh c kin thc bng con ng ngn nht. Vỡ th kt qu giỏo dc cng nh dy hc trong nh trng khụng ch ỏnh giỏ SVTH: Lê Thị Thái 7 Lớp: K34B GDCD Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp mt ni dung m c mt phng phỏp. cú phng phỏp ỳng, con ngi khụng th ch tớch ly kinh nghim thc tin, m trờn c s kinh nghim con ngi cn la chn, phõn tớch rỳt ra nhng c s lý lun ch o hot ng thc tin. Do ú vic dy hc khụng th ch tin hnh bng kinh nghim, bng cỏch n gin m phi da vo c s lý lun khoa hc v phng phỏp c ỳc kt t thc tin, cú nh vy quỏ trỡnh dy hc mi t kt qu cao hn, vng chc hn. Trong nh trng, quỏ trỡnh dy hc bao gm rt nhiu yu t tỏc ng qua li vi nhau. Trong phm vi hot ng trờn lp ca ngi dy v ngi hc, quỏ trỡnh dy hc gm 3 yu t c bn: Ni dung mụn hc, ngi dy, A ngi hc. A. Ni dung mụn hc B. Ngi dy C. Ngi hc B C Quan h gia A v B l quan h x lý thụng tin khoa hc ca ngi dy. Thụng tin khoa hc l ni dung tri thc ó c xỏc nh trong SGK v mang tớnh phỏp lnh. Quan h gia B v C l quan h tip nhn thụng tin ca ngi hc. Sau khi ó x lý y , chớnh xỏc cỏc thụng tin ngi dy tỡm ra phng thc chuyn giao thụng tin phự hp vi kh nng tip nhn thụng tin ca ngi hc. Quan h gia C v A l quan h x lý thụng tin ó thu nhn c ca ngi hc. Sau khi ó tip nhn thụng tin do ngi dy chuyn giao, ngi hc phi x lý thụng tin ú, bin tri thc khoa hc thu nhn c thnh tri thc ca bn thõn mỡnh. Quan h gia cỏc yu t c bn ca quỏ trỡnh dy hc to thnh mt vũng khộp kớn, vũng ny l tin c s cho vũng khỏc tip tc. Vic thc SVTH: Lê Thị Thái 8 Lớp: K34B GDCD Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp hin liờn tip cỏc vũng ú ca ngi dy v ngi hc s giỳp ngi dy hỡnh thnh v xõy dng phng phỏp dy hc b mụn vi t cỏch l khoa hc giỳp ngi hc nõng dn nhn thc khoa hc v cú thỏi hc tp ỳng n. Bn cht ca dy hc l quỏ trỡnh x lý, chuyn giao thụng tin tri thc ca ngi dy v quỏ trỡnh thu nhn, x lý thụng tin ú ca ngi hc. Tớnh hiu qu ca quỏ trỡnh ny khụng nhng ph thuc vo cht lng ca thụng tin m quan trng l ph thuc vo phng phỏp thc hin hot ng ú. Vỡ vy t hiu qu ngi dy cn cú nhng phng phỏp dy hc thớch hp. Trong thc tin cn c vo cỏc cp ca quỏ trỡnh dy hc, khỏi nim phng phỏp dy hc l khỏi nim a cp . - Cp rng nht: Phng phỏp dy hc l nhng quan im t tng v t chc dy hc, l cỏch thc trin khai ca mt h thng dy hc a tng, a din cho mt bc hc, cp hc, ngnh hc, phng thc hc. - Cp th hai: Phng phỏp dy hc l chin lc v mụ hỡnh dy hc, l cỏch thc trin khai mt quỏ trỡnh dy hc c th, din ra theo mt quỏ trỡnh, trong mt khụng gian, thi gian nht nh v c cu trỳc bi mc tiờu, ni dung dy hc v cỏc hot ng dy - hc v kt qu dy hc. - Cp th ba: Phng phỏp dy hc l nhng phng phỏp dy hc c th, l cỏch thc tin hnh cỏc hot ng ca ngi dy v ngi hc nhm thc hin mt ni dung dy hc ó c xỏc nh. Nhng cp ú cho thy phng phỏp dy hc khụng phi l mt thc th c lp vỡ mc ớch t thõn m phng phỏp dy hc ch l hỡnh thc vn ng ca mt hot ng c thự: hot ng dy hc. Do ú trong lý lun dy hc cú khỏ nhiu khỏi nim v phng phỏp dy hc. - N.M Veczilin v V.M Coocxunskaia: Phng phỏp dy hc l cỏch thc thy truyn t kin thc, ng thi l cỏch thc lnh hi ca trũ. - Nguyn Ngc Quang (1970): Phng phỏp dy hc l t hp cỏch thc lm vic ca thy v ca trũ trong s phi hp thng nht v di s ch o ca thy, nhm lm cho trũ t giỏc, tớch cc, t lc t ti mc ớch dy hc. SVTH: Lê Thị Thái 9 Lớp: K34B GDCD Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp - ng V Hot (1971): Phng phỏp dy hc l t hp cỏch thc hot ng ca thy v trũ trong quỏ trỡnh dy hc, c tin hnh di vai trũ ch o ca thy nhm thc hin cỏc nhim v dy hc. - inh Quang Bỏo (2000): Phng phỏp dy hc l cỏch thc hot ng ca thy to ra mi liờn h qua li vi hot ng ca trũ t mc ớch dy hc. - Trn Bỏ Honh (2002): Phng phỏp dy hc l con ng cỏch thc giỏo viờn hng dn, t chc ch o cỏc hot ng hc tp tớch cc, ch ng ca hc sinh nhm t cỏc mc tiờu dy hc. - Kazansky Nazarova, lý lun dy hc, (sỏch dch 1978). Phng phỏp dy hc l cỏch thc lm vic ca giỏo viờn v hc sinh hc sinh lnh hi tri thc, k nng, k xo. - Iu. K. Babansky, giỏo dc hc, Matxcva, (1983) Phng phỏp dy hc l nhng cỏch thc hot ng tng tỏc c iu chnh ca giỏo viờn v hc sinh hng vo vic gii quyt cỏc nhim v giỏo dng, giỏo dc v phỏt trin trong quỏ trỡnh dy hc. - Nguyn Ngc Quang, lý lun dy hc i cng, H Ni, 1989. Phng phỏp dy hc l con ng chớnh yu, cỏch thc lm vic phi hp, thng nht ca thy v trũ, trong ú thy truyn t ni dung trớ dc trờn c s ú v thụng qua ú ch o s hc tp ca trũ, cũn trũ lnh hi v t ch o s hc tp ca bn thõn cui cựng t ti mc ớch dy hc. - Giỏo dc hc, Nxb Giỏo dc, (1996) Phng phỏp dy hc l t hp nhng thao tỏc phi t giỏc liờn tip c sp xp theo mt trỡnh t hp lý, hp quy lut khỏch quan m ch th tỏc ng lờn i tng, nhm tỡm hiu v ci bin nú. Nh vy cú th nờu lờn mt cỏch khỏi quỏt v khỏi nim phng phỏp dy hc l: Phng phỏp dy hc l cỏch thc hot ng ca thy v trũ SVTH: Lê Thị Thái 10 Lớp: K34B GDCD Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 Khoá luận tốt nghiệp trong mi liờn h qua li, thy gi vai trũ ch o, iu khin, ch o hng dn t chc cỏc hot ng hc tp ca trũ mt cỏch tớch cc, ch ng nhm t cỏc mc tiờu dy hc ra. 1.1.2 Phng phỏp dy hc Giỏo dc cụng dõn Ngay t khi mi xut hin, con ngi ó cú nhng hiu bit v th gii xung quanh nhng phi n khi cụng c lao ng c ci tin, sn xut c y mnh, xó hi phõn chia thnh giai cp thỡ khoa hc mi ra i. Khoa hc l mt b phn ca hỡnh thỏi ý thc xó hi, c xõy dng trờn c s nhn thc hin thc khỏch quan, l s tng kt nhng hiu bit, kinh nghim ca con ngi trong lao ng sn xut v trong quan h xó hi nhng ó t n trỡnh i sõu vo bn cht s vt, nờu quy lut vn ng ca s vt v t n trỡnh khỏi quỏt húa, tru tng húa. Khoa hc c hiu l h thng nhng tri thc v mi quy lut ca vt cht, nhng quy lut ca t nhiờn, xó hi v t duy. Mt khoa hc c hỡnh thnh khi t c nhng tiờu chớ nht nh: Cú i tng nghiờn cu, tc l mt hin thc khỏch quan m ngi nghiờn cu tỏc ng vo tỡm hiu. Mi khoa hc cú mt i tng nghiờn cu riờng, khụng cú i tng nghiờn cu s khụng cú khoa hc. Cú h thng lý thuyt bao gm nhng khỏi nim, phm trự, nh lut, nh lý. H thng lý thuyt ny xỏc nh s tn ti ca mt khoa hc trong h thng cỏc khoa hc. Cú phng phỏp lun riờng c xõy dng trờn c s th gii quan, nhõn sinh quan ca mt giai cp nht nh. Cú chc nng, nhim v v phng phỏp nghiờn cu riờng, trong ú, chc nng l cụng vic m mi khoa hc phi thc hin, vỡ s tn ti ca mỡnh, phng phỏp nghiờn cu l cỏch tip cn vi i tng riờng ca tng khoa hc. SVTH: Lê Thị Thái 11 Lớp: K34B GDCD