Nghiên cứu mô hình sản xuất kết hợp VAC (vườn ao chuồng) ở một số xã thuộc huyện giao thủy, tỉnh nam định

Khoá luận tốt nghiệp đại học Trường ĐHSP Hà Nội 2 Ngun : Giỏo trỡnh Sinh thỏi hc nụng nghip [10] H thng VAC c vn hnh bi mt nhõn t quan trng, ú chớnh l con ngi. Con ngi v trớ trung tõm tiờu th cỏc sn phm VAC tn ti v phỏt trin v ngc li, con ngi tỏc ng v iu chnh cỏc mi quan h tng h gia cỏc thnh phn ca h thng bng cỏc yu t b sung t bờn ngoi nh: phõn bún sinh hc, thc n cho chn nuụi, v.v.. v kim soỏt quỏ trỡnh x lý cht thi ca VAC, nhm t c hiu qu cao nht cho h thng v bo v mụi trng. 2.1.3. VAC da trờn c s khoa hc phỏt trin bn vng:[3] VAC gn lin cỏc yu t truyn thng v hin i: Cỏc yu t truyn thng v ging cõy, con bn a c h tr phỏt trin bng cỏc cụng ngh sinh hc tiờn tin v hin i. K thut ỏp dng trong VAC l: K thut thõm canh sinh hc cao trong vn trng nhiu loi cõy cao thp khỏc nhau tn dng ti a s quang hp t ỏnh nng mt tri. Di ao nuụi nhiu loi cỏ, tụm tn dng ngun thc n nhiu tng theo sõu ca nc... K thut trong VAC da trờn c s ca chin lc tỏi to: nh nng mt tri c tỏi to qua quang hp ca lỏ cõy to ra ngun thc phm cho nhu cu ca con ngi, cung cp ngun nguyờn liu cho cụng nghip ch bin. Ph thi v cỏc phn d tha t cỏc hot ng chn nuụi v trng Phạm Thanh Thuỷ 5 Lớp: K33D Sinh - KTNN Khoá luận tốt nghiệp đại học Trường ĐHSP Hà Nội 2 trt c tỏi to thnh ngun nguyờn liu u vo (biogas, phõn vi sinh) cho cỏc chu trỡnh sn xut tip theo v gi gỡn mụi trng trong sch. VAC v Nụng nghip bn vng: V c bn, mt nn nụng nghip c xỏc nh l bn vng khi s phỏt trin ca nú khụng nhng ỏp ng c nhu cu ca i sng hin ti, m cũn tha món c cỏc nhu cu ca cỏc th h mai sau. Nụng nghip bn vng ch yu da trờn s a dng v phong phỳ cỏc h thng nụng nghip cú kh nng phỏt trin lõu bn vi tim nng kinh t cao, ỏp ng nhu cu lng thc v thc phm cho con ngi, trong ú s phỏt trin khụng nh hng tiờu cc ti cỏc ngun lc xó hi, ti nguyờn v mụi trng. 2.1.4. Li ớch ca mụ hỡnh VAC [10] Mụ hỡnh kinh t VAC l mt h thng canh tỏc tng hp, kt hp truyn thng v hin i, trong ú vic m bo thu nhp kinh t n nh cho cỏc h gia ỡnh nụng dõn l mt yu t chớnh c cu thnh. Tuy nhiờn, trong thi gian phỏt trin Hp tỏc xó nụng nghip tp th, h thng canh tỏc VAC gn nh ó b quờn lóng. VAC c khụi phc v phỏt trin trong thi k khi Chớnh sỏch i mi c ban hnh, trong ú khuyn khớch phỏt trin kinh t h. T nm 1986 thc hnh VAC ó c VACVINA thỳc y m rng nhanh chúng cỏc vựng khỏc nhau trờn c nc. Kt qu ca VAC ó c ỏnh giỏ v ghi nhn v li ớch cỏc mt: kinh t, xó hi v mụi trng. VAC: tng cng dinh dng v tng cng li ớch sc khe: - VAC ci thin tiờu chun dinh dng theo cỏc ch n ung trong cỏc gia ỡnh bng cung cp cỏc loi rau, hoa qu cú giỏ tr dinh dng cao (rau dn, rau u, c rt, chui, u , trỏi cõy cú mỳi...), hay trng, cỏ, tht cho nhu cu tiờu dựng trong cỏc gia ỡnh. Kt qu nhn c t iu tra mt s vựng thc hin thớ im VAC (D ỏn an ninh lng thc h gia ỡnh HFS/UNICEF) cho thy vic ci Phạm Thanh Thuỷ 6 Lớp: K33D Sinh - KTNN Khoá luận tốt nghiệp đại học Trường ĐHSP Hà Nội 2 thin tiờu chun dinh dng theo cỏc ch n ung trong cỏc gia ỡnh nh sau: Cỏ tng 3,14 ln. Tht (g, ln, bũ,...) tng 2,40 ln. Trng (g, vt) tng 2,90 ln. Trỏi cõy tng 3,14 ln v c bit VAC cú th úng gúp hiu qu gim t l tr em suy dinh dng. VAC trong vn xung quanh nh cú th gii quyt vn thiu úi trong cỏc thi k giỏp ht gia cỏc v thu hoch v c bit l cỏc loi rau, c cú th nhanh chúng phc hi sau cỏc thm ha thiờn tai. Thc hnh mụ hỡnh VAC to ra c hi lm vic trong mt mụi trng lnh mnh v tip cn vi thc phm ti sng v an ton, gúp phn ci thin iu kin sc khe ca con ngi. VAC v phỏt trin kinh t: [12] Kinh t VAC l mt thnh phn chớnh ca sn xut nụng nghip v l mt b phn quan trng ca thu nhp h gia ỡnh nụng dõn Vit Nam. Cỏc Nghiờn cu ó cho thy: nhiu xó ca vựng ng bng sụng Hng, thu nhp t cỏc hot ng VAC ca nhiu gia ỡnh nụng dõn ó t ti 70% tng thu nhp v t 3-5 ln cao hn (v ụi khi mi ln cao hn) so vi sn xut t trng lỳa 2 v/ nm trong cựng mt din tớch. Nhiu gia ỡnh nụng dõn tr nờn giu cú bng thc hnh VAC. Kinh t VAC cú mt tim nng rt ln, cn c kt hp vo cỏc chin lc phỏt trin kinh t - xó hi ti cỏc a phng. VAC phỏt trin s gúp phn chuyn dch c cu sn xut nụng nghip thõm canh, a dng v bn vng. Nú s cung cp sn phm nhiu hn cho tiờu th, xut khu v cho s phỏt trin ca cỏc ngnh cụng nghip ch bin liờn quan. VAC v cỏc vn xó hi:[12] VAC ngy cng úng mt vai trũ quan trng trong vic gii quyt cỏc vn xó hi liờn quan ti úi nghốo. Thc hnh VAC giỳp tng thu nhp v ci thin cỏc tiờu chun ca i sng. Thc hnh VAC s to vic lm v cụng vic sn sut tt hn cho nhng gia ỡnh ụng ngi trc tỡnh trng nụng nhn hin nay, qua ú Phạm Thanh Thuỷ 7 Lớp: K33D Sinh - KTNN Khoá luận tốt nghiệp đại học Trường ĐHSP Hà Nội 2 gim bt ỏp lc di c ca ngi dõn nụng thụn vo cỏc thnh ph. VAC cng cung cp cỏc sn phm v tng thờm thu nhp cho ngi cao tui khi v hu vi ng lng hu thp. Nhng nụng dõn ph n Vit Nam thng phi lm vic trờn ng rung v xa nh. Thc hnh VAC cho phộp ph n lm vic trong mụi trng lnh mnh, gn nh v cú thờm nhiu thi gian chm súc con cỏi ca h. Nhiu mụ hỡnh VAC cng c thit k cho cỏc lp mu giỏo v trng hc, cho ng bo ngi dõn tc thiu s ci thin dinh dng ca tr em v hc sinh. VAC cng to ra kt qu vi mt lot cỏc sn phm liờn i. Trỏi cõy v rau qu cú th c ch bin quy mụ cụng nghip. Cỏc sn phm th cụng nh dt, kộo si... gúp phn ỏng k vo thu nhp gia ỡnh v cht lng cuc sng. VAC v tu b, ci to mụi trng:[12] Cng nh thc t ó xy ra cỏc nc phỏt trin, Vit Nam ang trong tỡnh trng b ụ nhim t khu vc nụng nghip v cụng nghip. Ngun khụng khớ, nc, t b ụ nhim nng n ó gõy nhiu tỏc ng tiờu cc ti ngun lng thc v thc phm, gõy hu qu nng n ti i sng con ngi. S phỏt trin ca h thng VAC cú th gúp phn hn ch ụ nhim v ci thin mụi trng. Bờn cnh yu t quan trng do VAC giỳp s dng ti u ngun ti nguyờn t, nc v nng lng mt tri, tt c cỏc cht thi qua chu trỡnh sn xut khộp kớn (khớ sinh hc, phõn sinh hc) c x lý bng cỏc cụng ngh sinh hc s giỳp cho cht lng mụi trng nc, t v khụng khớ c ci thin theo thi gian khi h thng VAC phỏt trin rng rói. 2.1.5. iu kin thc hin [13] Tựy thuc vo iu kin a phng v cỏc khu vc, cỏc h thng VAC sinh hc cú th bao gm tt c 3 thnh phn V, A, C hoc ch cú 2 Phạm Thanh Thuỷ 8 Lớp: K33D Sinh - KTNN Khoá luận tốt nghiệp đại học Trường ĐHSP Hà Nội 2 thnh phn nh VA, CV hoc AC hoc RVAC hoc cú thờm thnh phn : B ( cụng ngh khớ sinh hc t cht thi ca VAC ), to nờn mụ hỡnh VACB, RVACTrong nhng trng hp nh vy, s tỏc ng tng h ca con ngi i vi cỏc thnh phn ca h thng vn úng vai trũ quyt nh. S phỏt trin ca cõy trng v vt nuụi ph thuc vo nhng tỏc ng quan trng t nhng iu chnh ca con ngi nh ngun phõn bún hay thc n chn nuụi c cung cp theo c im sinh hc ca tng loi cõy trng vt nuụi. Tuy nhiờn iu kin ca mụi trng xung quanh l yu t quan trng quyt nh quỏ trỡnh sinh trng ca chỳng. Do ú, iu kin th nhng v khớ hu l cỏc yu t cn bn hỡnh thnh cỏc mụ hỡnh VAC cho cỏc vựng sinh thỏi khỏc nhau. Cỏc mụ hỡnh VAC cú th ỏp dng theo mi vựng. 2.1. 6. Gii thiu mụ hỡnh VAC mt s vựng sinh thỏi [14] o VAC vựng ng bng Bc b. o c im - t hp ( tn dng din tớch, b trớ hp lý c cu cõy trng vt nuụi). - Mc nc ngm thng thp ( phũng ỳng, nht l v mựa ma i vi nhng cõy khụng chu c ỳng). - Khớ hu: Nng, giú tõy v mựa hố v cỏc t giú v mựa ụng Bc lnh, m v hanh khụ v mựa ụng. o Mụ hỡnh VAC : Nh : - t v phớa bc khu t v quay v hng nam va mỏt va bo m cõy trng trong vn c hng ỏnh sỏng ụng, tõy sut ngy. - Cỏc cụng trỡnh ph nờn thit k sao cho ỏnh sỏng chiu c vo chung gia sỳc (m bo v sinh, hn ch dch bnh). - Nh v cụng trỡnh ph khụng ph búng rõm lờn cõy trng trong vn. Phạm Thanh Thuỷ 9 Lớp: K33D Sinh - KTNN Khoá luận tốt nghiệp đại học Trường ĐHSP Hà Nội 2 - Trc nh cú gin cõy ( u vỏn, thiờn lý) va mỏt, va cú thờm thu hoch. Mộp sõn cú vn hoa, trờn cỏc chu hoa cõy cnh. Vn: trc nh, trong vn b trớ c cu cõy trng thớch hp tn dng t ai, nng lng mt tri v ỏp ng yờu cu tiờu th. Thng cú mt hay hai loi cõy chớnh trng xen vi nhiu loi cõy khỏc cú nhng yờu cu v iu kin sinh thỏi khỏc nhau: Tng trờn l cõy a ỏnh sỏng, tng di l cõy chu búng (ring, gng, mựi tu...) cú ni trng cam quýt, di l rau ngút; cú ni trng tỏo xen chanh, hoc khi n tỏo trng rau u; khi cõy lu niờn cha khộp tỏn thỡ trng rau u, khi cõy khộp tỏn trng cõy chu búng rõm; chui, u trng ri rỏc quanh vn, quanh nh ni ớt giú v m, ỏnh sỏng. Gúc vn cnh b cha nc, trng mt vi lung rau ci, x lỏch, u cụ ve mt s rau gia v nh tớa tụ, rau thm, t ... v mt s cõy thuc thụng thng. Ao: Nờn sõu 1,5 2 m b cao p k chng rũ r ( nu cú iu kin cú th va gch). Nờn thit k h thng dn nc v tiờu nc. Xung quanh b ao trng chanh, di thp trng khoai nc; khụng gian c tn dng bng cỏc gin bu, bớ, mp; khụng ao b cm. Tựy din tớch ao v iu kin thc n m xỏc nh c cu cỏc loi cỏ nuụi thớch hp. Mt phn mt ao th bốo hoc rau mung nc ao b núng trong mựa hố v lnh v mựa ụng; bố rau bốo con dựng lm ch trỳ cho cỏ. Chung: - Nuụi gia sỳc, gia cm: nờn t cnh bp hay nh kho v cnh ao. - Chung ln gia ỡnh nu nuụi ớt ln nờn lm hai bc: bc cao cho ln n v nm, bc thp cha phõn. Chung g cú th t phớa trờn chung ln cú ụ riờng nuụi g tht v cú ụ riờng nuụi g . Cnh chung phi cú nn phõn v h cha nc gii, nc phõn. Nu phõn v h nc phõn phi che ma nng. Phạm Thanh Thuỷ 10 Lớp: K33D Sinh - KTNN