Sự vận dụng phương pháp thuyết trình trong dạy học môn giáo dục công dân ở trường THPT bình sơn vĩnh phúc

Khóa luận tốt nghiệp Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 bi hc, ngi dy phi cú nhng thao tỏc, nhng cụng c s phm hu hiu, tin dng. Nh th, mc dự s dng PPDH gii quyt vn nhng ngi dy khụng th khụng kt hp s dng PPTT, thuyt trỡnh lỳc ny gi vai trũ nh cụng c trung gian kt ni thụng tin gia ngi dy v ngi hc nhm thc hin mc tiờu bi hc. 1.1.2.3. Mi quan h gia phng phỏp thuyt trỡnh vi phng phỏp trc quan Trc quan l PPDH trong ú GV s dng cỏc dựng, cỏc phng tin dy hc nhm mc ớch minh ha, b sung thờm kin thc cho bi ging. Phng phỏp trc quan trong dy hc GDCD cú nhiu hỡnh thc nh s dng tranh nh, bn , biu , s liu thng kờ; trc quan thụng qua phng tin nghe nhỡn; tham quan thc t Phng phỏp thuyt trỡnh vi phng phỏp trc quan cú mi quan h gn bú vi nhau. Trc quan cú giỏ tr minh ha, h tr rt ln cho vic thuyt trỡnh. Quỏ trỡnh nhn thc ca con ngi chia lm hai giai on l nhn thc cm tớnh v nhn thc lý tớnh. Nhn thc cm tớnh gm cỏc hỡnh thc nh cm giỏc, tri giỏc, biu tng. Nhn thc lý tớnh gm khỏi nim, phỏn oỏn, suy lun, phân tích, tổng hợp. Trong nhn thc cm tớnh, cú cng nhiu c quan cm giỏc trc tip tip xỳc vi s vt hin tng thỡ ti liu nhn thc cng a dng, phong phỳ, tr thnh c s tin cy cho nhn thc lý tớnh. PPDH li dng c im ny xõy dng phng phỏp trc quan, õy cng l lý do quan trng lm cho bi thuyt trỡnh thờm hp dn, thuyt phc, hiu qu. Khi s dng phng phỏp trc quan dy hc mụn GDCD, GV buc phi thuyt minh, ging gii, phõn tớch, tng hp, khỏi quỏt, kt lun cỏc ch , quan im, quy lut, nguyờn lý trong ni dung bi hc. Nh vy, thuyt trỡnh buc phi vo cuc tớch cc khi GV s dng phng phỏp trc quan. Triệu Thị Thu 11 K34A - GDCD Khóa luận tốt nghiệp Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 1.2. Phng phỏp dy hc tớch cc 1.2.1. Tớnh tớch cc hc tp Tớnh tớch cc l phm cht vn cú ca con ngi. tn ti v phỏt trin, con ngi luụn phi ch ng, tớch cc ci bin mụi trng t nhiờn, XH. Tớnh tớch cc luụn cú trong con ngi nhng ch bc b v phỏt huy khi con ngi cú ng lc v t ti li ớch nht nh. Tớnh tớch cc hc tp l tớnh tớch cc ca con ngi trong hc tp. Nú c biu hin s khỏt khao hiu bit, nhng c gng trớ lc, ngh lc vt qua mi khú khn tr ngi nhm chim lnh tri thc, k nng, k xo. Tớnh tớch cc hc tp ch cú c khi xut hin mt ng c hc tp ỳng n. ng c hc tp ỳng n to nờn hng thỳ, say mờ, t giỏc hc tp, ú l nhõn t hỡnh thnh tớnh tớch cc hc tp. T duy hc tp l ngun gc sỏng to. Ti lt mỡnh, kt qu ca hc tp c lp, t giỏc, sỏng to tỏc ng tr li ng c hc tp, bi dng v phỏt trin ng c hc tp. Cú th nhn thy du hiu tớch cc hc tp ca HS nhng biu hin nh s hng hỏi tr li cõu hi ca GV, b sung cõu tr li ca bn, tích cực phỏt biu ý kin ca mỡnh trc vn nờu ra, hay nờu thc mc, ũi hi gii thớch cn k nhng vn cha tng minh, ch ng vn dng kin thc k nng ó hc nhn thc vn mi, tp trung chỳ ý vo vn ang hc, kiờn trỡ hon thnh cỏc bi tp, khụng nn trc nhng tỡnh hung khú khn Cú th xem xột tớnh tớch cc hc tp qua cỏc cp : Bt chc: gng sc lm theo khuụn mu ca thy, ca bn Tỡm tũi: c lp gii quyt vn nờu ra, tỡm kim cỏch gii quyt khỏc nhau ca vn Sỏng to: Tỡm cỏch gii quyt c ỏo, hu hiu. My thp niờn gn õy, da trờn quan im v s tỏc ng ca phng phỏp n s phỏt trin ca ngi hc, lý lun dy hc phng Tõy ó chia PPDH thnh 3 nhúm bao gm cỏc PPDH hng vo ngi dy, cỏc PPDH Triệu Thị Thu 12 K34A - GDCD Khóa luận tốt nghiệp Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 tớch cc v cỏc PPDH hng vo ngi hc. Cỏc nh s phm ngi Anh cng ó phõn chia PPDH thnh ba nhúm ú l cỏc phng phỏp ly GV lm trung tõm, cỏc phng phỏp tớch cc, cỏc phng phỏp ly ngi hc lm trung tõm. Cỏc phng phỏp ly ngi dy lm trung tõm gm: GV thuyt trỡnh, ngh thut gii thớch, ngh thut trỡnh din, phng phỏp t cõu hi v phng phỏp h tr trớ nh ngi hc. Cỏc phng phỏp tớch cc gm: hng dn hc viờn thc hnh, tho lun, hc nhúm v ngi trỡnh by, trũ chi, úng vai, din kch, v mụ phng, xờmina, hc cỏch nh Phng phỏp ly ngi hc lm trung tõm gm: hc thông qua c, t hc v lm bi tp nh, bi tp nghiờn cu, tiu lun, khỏm phỏ cú hng dn, sỏng to, thit k v phỏt minh, hc t kinh nghim ca mỡnh. Vit Nam, vn PPDH tớch cc cng c cỏc nh giỏo dc cp vi nhiu quan im khỏc nhau. Nguyn K cho rng, phng phỏp tớch cc chớnh l t chc cho HS hc tớch cc bng hnh ng ca chớnh cỏc em, qua hp tỏc vi cng ng, theo ba thi im: mt l tr lm vic mt mỡnh vi i tng hc; hai l tr hp tỏc vi tp th, xã hội v cui cựng l chuyn sang h thng mi: Trũ - Lp - Thy. Theo Nguyn Trng Di, nu coi hc l quỏ trỡnh gii quyt vn do tỡnh hung thc t to nờn, hc l t tỡm tũi my mũ kin thc thỡ ng nht vic hc vi vic nghiờn cu khoa hc.Theo ụng, hc qua gii quyt tỡnh hung, m tỡnh hung y do thy to ra, do s hng dn cú ch ớch ca thy ch khụng phi t lc hon ton, ng c ngi hc cng khỏc ngi nghiờn cu. Xột v bn cht vic hc l tip thu, l phi bit chp nhn, vỡ vy nu coi l t tỡm tũi ra kin thc l khụng hp lý, l hi cc oan. Vi Phm Vit Vng, PPDH tớch cc khụng phi l mt phng phỏp c th, khụng phi l mt phng phỏp mi phỏt minh m l mt nguyờn tc dy hc. T nguyờn tc ny buc ngi ta phi tỡm ra nhng phng phỏp tng ng. Tuy cha hon ton thng nht nhng quan im ca cỏc nh giỏo Triệu Thị Thu 13 K34A - GDCD Khóa luận tốt nghiệp Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 dc Vit Nam ó cú giỏ tr nh hng, ch rừ phng phỏp bin phỏp dy hc phỏt huy tớnh tớch cc hc tp ca HS. H coi vic phỏt huy tớnh tớch cc hc tp v vai trũ ch th hc tp ca HS l i tng tỏc ng ca GV v vic tớch cc hc tp ca HS l du hiu ca vic hc tp cú hiu qu. 1.2.2. Mt s hỡnh thc thuyt trỡnh theo hng tớch cc Thuyt trỡnh l PPDH truyn thng, cú nhng im mnh v hn ch. i mi PPDH theo hng tớch cc khụng cú ngha l gt b, loi tr, thay th hon ton cỏc PPDH truyn thng m chỳng ta cn k tha, phỏt trin nhng nhõn t hp lý, nhng mt tớnh cc ca PPDH hin cú, ng thi phi hc hi, vn dng linh hot mt s PPDH mi nhm phỏt huy tớnh tớch cc, ch ng sỏng to ca HS trong hc tp. Vi quan im tip cn nh vy, chỳng tụi xin xut mt s hỡnh thc dy hc bng PPTT theo hng tớch cc. 1.2.2.1. Thuyt trỡnh nờu vn Thuyt trỡnh nờu vn c hiu l GV cú th din t vn di dng nghi vn, gi m trỡnh by bi ging lụi cun s chỳ ý ca HS. Thc cht õy l hỡnh thc kt hp PPTT vi phng phỏp nờu vn . Giỏ tr tớch cc õy l cỏch trỡnh by bi ging di dng nghi vn, cõu hi gi m ó t HS vo tỡnh hung cú vn giỳp cho HS tớch cc, ch ng nhn thc bi hc. 1.2.2.2. Thuyt trỡnh theo kiu thut chuyn GV cú th thụng qua nhng cõu chuyn din ra trong thc t i sng, thụng qua cỏc tỏc phm vn hc, ngh thut, in nh... lm t liu phõn tớch, minh ha, khỏi quỏt v rỳt ra kt lun nhm xõy dng biu tng, khc sõu ni dung kin thc ca bi hc. Giỏ tr tớch cc ca hỡnh thc dy hc ny l cõu chuyn ó to nờn s tp trung chỳ ý c bit ca HS giỳp HS tip thu bi hc cú hiu qu. Triệu Thị Thu 14 K34A - GDCD Khóa luận tốt nghiệp Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 1.2.2.3. Thuyt trỡnh theo kiu mụ t phõn tớch GV cú th s dng cụng thc, s , biu mu... mụ t, phõn tớch, ch ra nhng c im, khớa cnh ca tng ni dung bi hc. Cỏc cụng thc, s , biu mu... c s dng đõy cú vai trũ nh l phng tin trc quan. Tuy nhiờn giỏ tr ca nú khụng ch dng li mc giỳp cho HS cú c ti liu trc quan m cỏc du hiu bn cht, cỏc mi liờn h, tớnh quy lut... ca vn hc tp cũn c hỡnh thnh trong t duy HS. 1.2.2.4. Thuyt trỡnh theo kiu nờu vn cú tớnh gi thuyt GV a vo bi hc mt s gi thuyt hoc quan im cú tớnh cht mõu thun vi vn ang nghiờn cu nhm xõy dng tỡnh hung cú vn . Kiu nờu vn ny ũi hi HS phi la chn quan im ỳng, sai v cú lp lun vng chc v s la chn ca mỡnh. ng thi HS phi bit cỏch phờ phỏn, bỏc b mt cỏch chớnh xỏc, khỏch quan nhng quan im khụng ỳng n. Tớnh tớch cc ca phng phỏp ny khụng ch mc HS t gii quyt vn , lnh hi tri thc m cỏc mc tiờu dy hc bao gm tri thc, k nng, thỏi u t c mc cao. 1.2.2.5. Thuyt trỡnh theo kiu so sỏnh tng hp Nu ni dung ca vn trỡnh by cha ng nhng mt tng phn thỡ GV cn xỏc nh nhng tiờu chớ so sỏnh tng thuc tớnh hoc quan h gia hai i tng i lp nhau nhm rỳt ra kt lun cho tng tiờu chớ so sỏnh. Mt khỏc, GV cú th s dng s liu thng kờ phõn tớch, so sỏnh, rỳt ra kt lun nhm lm tng tớnh chớnh xỏc v thuyt phc ca vn . Tớnh tớch cc ca hỡnh thc thuyt trỡnh l GV ó trit khai thỏc tớnh tng phn, mõu thun, i lp ca vn nghiờn cu nhm kớch thớch t duy HS. Trờn õy l nm hỡnh thc thuyt trỡnh theo hng tớch cc cú th vn dng trong quỏ trỡnh dy hc mụn GDCD. Trong đề tài nghiên cứu này, tôi xin lấy một bài ở ch-ơng trình GDCD lớp 11 làm bài thực nghiệm cho mình. Triệu Thị Thu 15 K34A - GDCD Khóa luận tốt nghiệp Tr-ờng ĐHSP Hà Nội 2 1.3. Vận dụng phng phỏp thuyt trỡnh theo h-ớng tích cực trong dy hc mụn Giỏo dc cụng dõn phn Cụng dõn vi cỏc vn chớnh tr - xó hi 1.3.1. Quy trỡnh thit k cho tng hỡnh thc thuyt trỡnh theo hng tớch cc Trong ti ny chỳng tụi xut 5 hỡnh thc thuyt trỡnh theo hng tớch cc. Di õy l quy trỡnh thit k cho tng hỡnh thc thuyt trỡnh: - Thuyt trỡnh theo kiu nờu vn õy l kiu thuyt trỡnh kt hp nờu vn , ni dung tri thc c trỡnh by di dng nghi vn, hoc cú cỏc cõu hi xen k, nhm to tỡnh hung cú vn , kớch thớch HS hc tp tớch cc. Quy trỡnh thit k phi theo cỏc bc ca bi thuyt trỡnh (m u, ni dung, kt lun). Bc 1: To tỡnh hung cho ch thuyt trỡnh. GV a ra nhng cõu hi cú tớnh nh hng, thụng bỏo ton b vn s trỡnh by, hoc trỡnh by ch di dng nghi vn. Bc 2: Kt ni v lp lun ni dung trỡnh by. GV a ra nhng cõu hi, t ra cỏc vn bỏm sỏt ni dung phi trỡnh by, hoc a ra nhng lp lun cú tớnh cht mõu thun gia vn trỡnh by vi kin thc ó cú ca HS hay thc tin, hoc din t tng vn di dng nghi vn... Bc 3: Phn lun . GV a ra nhng cõu hi, yờu cu hay t vn kt lun ton b vn ó trỡnh by. Cú th túm tt quy trỡnh ca hỡnh thc thuyt trỡnh theo kiu nờu vn bng s sau: Hình thức thuyết trình theo kiểu nêu Kết nối và lập Tạo tình huống luận nội dung cho chủ đề Phản luận đề trình bày thuyết trình vân đề S 2.2. Quy trỡnh thit k i vi hỡnh thc thuyt trỡnh theo kiu nờu vn Triệu Thị Thu 16 K34A - GDCD